Ο Δεκέμβρης στην ταινία "Οργώνοντας το Χρόνο"

Πολιτικό ντοκυμαντέρ του Κώστα Κολημένου.

Η τιμητική διάκριση που πήρε η ταινία του Κώστα Κολημένου «Οργώνοντας το χρόνο» στο 4οΦεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ στη Χαλκίδα επιβεβαιώνει την αναβίωση του πολιτικού ντοκιμαντέρ. Το ίδιο άλλωστε υποστήριξε και η κριτική επιτροπή με το σκεπτικό της.

Το «Οργώνοντας το χρόνο» δεν είναι απλά πολιτικό είναι κάτι περισσότερο. Είναι μια ταινία ακτιβίστικη αφού ο τρόπος που έγιναν τα γυρίσματα είναι τέτοιος. Ακόμη και ο ίδιος ο σκηνοθέτης υποστηρίζει σε συζητήσεις του πως δεν είναι σκηνοθέτης άλλα ακτιβιστής. Χρησιμοποιώντας την ίδια λογική με την προηγούμενη ταινία του, «Μια κραυγή το Δεκέμβρη», ο Κολημένος καταγράφει αυτή τη φορά τη μεγάλη διαδήλωση της 5ης Μαΐου 2010.

Με μια μικρή κάμερα στο χέρι χώνεται μέσα στους διαδηλωτές, μιλάει μαζί τους, είναι μπροστά στα όσα συμβαίνουν σε εκείνο το μεγαλειώδες συλλαλητήριο – αντίστασης του ελληνικού λαού απέναντι στα μέτρα του ΔΝΤ. Στέκεται και στο τραγικό γεγονός του θανάτου των ανθρώπων στη Μαρφίν θέτοντας το ερώτημα του εάν ήταν αποτέλεσμα προβοκάτσιας. Τα γεγονότα πάντως καταδεικνυόταν πως όπως και να έχει λειτούργησε ως προβοκάτσια.

Στο ντοκιμαντέρ βλέπουμε τις χιλιάδες των διαδηλωτών στο δρόμο, την αγανάκτησή τους, την πολιορκία της Βουλής, την αστυνομία να χτυπά. Βλέπουμε ακόμη διαδηλωτές να λένε τη γνώμη τους μπροστά στην κάμερα για το εάν η διαδήλωση έχει εξεγερσιακό χαρακτήρα, για τη δυνατότητα ανατροπής των μέτρων, για το υπήρξε ή όχι προβοκάτσια στη Μαρφίν. Και όλα αυτά να συνοδεύονται άλλοτε από μουσική, άλλοτε από σιωπές, άλλοτε από λόγο. Οι εικόνες διαδέχονται η μία την άλλη τα συνθήματα στους τοίχους έχουν πολλά να πουν. Στο τέλος η κάμερα φεύγει από την Αθήνα, και πηγαίνει στην ελληνική επαρχία, σε ένα χωριό. Ο σκηνοθέτης συναντά ηλικιωμένους ανθρώπους που ζουν εκεί, που πολέμησαν στην αντίσταση και οι οποίοι με τα λόγια τους συνδέουν τα γεγονότα του παρόντος με το παρελθόν. Και είναι, αν μη τι άλλο συγκινητικό, να βλέπεις τα οργωμένα από το χρόνο πρόσωπα των ανθρώπων αυτών να μιλούν με πάθος και να υποστηρίζουν το δίκιο των νέων, των εργαζόμενων, των ανέργων. Γιατί η ιστορία δε σταματά και η αντίσταση είναι ο μοναδικός τρόπος που έχουν οι άνθρωποι για να αντιμετωπίσουν τη βία της εξουσίας.

“Δεν είναι ο Νοέμβρης, ούτε ο Δεκέμβρης, είναι κάθε μέρα ο πόλεμος που γίνεται… Η εξέγερση του περασμένου Δεκέμβρη έφερε στην επιφάνεια των πραγμάτων μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων που θέλει να διεκδικήσει αυτό το κάτι που του λείπει… Αυτό το κάτι που του έχουνε κλέψει… Τον ένα μήνα που βρισκόμουν στους δρόμους καταγράφοντας με την κάμερά μου πορείες, συγκρούσεις, συναυλίες και διάφορα άλλα δρώμενα, συνάντησα ένα ετερόκλητο ποτάμι ανθρώπων, πολύ θυμωμένο, που βγήκε να ενώσει τη δύναμή του με τους 15άρηδες μαθητές, που την τρίτη μέρα μετά την αναίτια, εν ψυχρώ δολοφονία του συμμαθητή τους, πετροβολούσαν τα αστυνομικά τμήματα σε όλη την Ελλάδα. Αυτό για μένα ήταν ένα γεγονός αμφισβήτησης και όχι απλά οργής.

Κάτω από αυτό το πρίσμα, θα ήταν πιο λογικό να δούμε τα πράγματα από τη λογική τους πλευρά και να περάσουμε στην επίθεση με τις εμπειρίες του Δεκέμβρη, εμείς οι μεγαλύτεροι, που «σώνει και καλά» έχουμε για όπλο την Τέχνη. Μέσα από αυτοδιαχειριζόμενους χώρους, μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα και ήδη έχουν γεννηθεί αρκετοί μετά τον περασμένο Δεκέμβρη. Δε φοβούνται τα σπασίματα και το κάψιμο της κάθε τράπεζας, όσο την αλλαγή ρότας της Τέχνης και δε ντρέπομαι να πω, της στρατευμένης Τέχνης, την προπαγάνδα.
Το «θωρηκτό Ποτέμκιν» του Αϊζενστάιν έγινε κατά παραγγελία του ΚΚΣΕ και μάλιστα ολοκληρώθηκε μέσα σε 15 ημέρες! Και έμελλε να γίνει ένα από τα αριστουργήματα της Έβδομης Τέχνης. Η αστική ιδεολογία σαπίζει. Μαζί της πεθαίνει και η Τέχνη, που τόσους αιώνες απομυζούσε.

Ο χώρος της ελευθερίας, της κοινωνικής απελευθέρωσης και των δικαιωμάτων του ανθρώπου, διαρκεί έναν αγώνα ισόχρονο με την ιστορία των λαών. Αλλάζει ονόματα και αντίπαλους, μένοντας πάντα ανεκπλήρωτος. Οι προγονοί μου, βοσκοί και αντάρτες του ορεινού όγκου των Αγράφων, κατάφεραν να κρατήσουν τον τόπο τους και την κουλτούρα τους ελεύθερη από κάθε κατακτητή εξ ου και το όνομα Άγραφα σημαίνει “μη καταγεγραμμένο”. Θα μου άρεσε να είμαι κομμάτι και συνέχεια αυτής της ιστορίας.”

Κώστας Κολημένος